Dolby Atmos: wrażenie trójwymiarowego dźwięku

[scully99]

Dolby Atmos to system dźwięku przestrzennego do filmów, który dzięki wykorzystaniu głośników na różnych wysokościach zapewnia pełniejszy efekt przestrzenny.

Inżynierowie dźwięku próbujący stworzyć kinową atmosferę w warunkach domowych stają przed sporym wyzwaniem, ponieważ systemy kinowe są przeznaczone do dużych sal z liczną widownią. Mimo to system Atmos pozwala uzyskać znakomite rezultaty w warunkach domowych.

Jak to działa?

Dolby Atmos wykorzystuje „kanały wysokości”, czyli głośniki znajdujące się nie tylko na wysokości uszu, lecz również nad głową słuchacza. W rezultacie powstaje wszechogarniające, trójwymiarowe pole dźwiękowe.

Jak wpływa to na wrażenia przy słuchaniu?

W przeciwieństwie do zwykłego efektu przestrzennego, powstającego wyłącznie w płaszczyźnie poziomej, system Atmos umożliwia percepcję wysokości i rozmieszczenia poszczególnych obiektów w przestrzeni. Wyobraźmy sobie, że oglądamy na filmie przelatujący obok samolot. Efekt dźwiękowy z systemu Atmos będzie znacznie bardziej zniuansowany: widzowie usłyszą, jak blisko leci samolot i jak jest wysoko. Mimo oglądania dwuwymiarowego obrazu sugestywny dźwięk przestrzenny wywoła wrażenie uczestnictwa w wydarzeniach, a nie tylko ich obserwacji. Choć różnicę może być trudno sobie wyobrazić, użycie systemu Atmos w domu ujawni niezauważane wcześniej elementy ścieżki dźwiękowej.

Technologia za kulisami dźwięku

Działanie systemów dźwięku przestrzennego polega zasadniczo na „przesuwaniu” dźwięków z kanału do kanału (czyli z głośnika do głośnika) oraz równoważeniu poziomów głośności, przez co powstaje wrażenie ruchu. System Atmos robi coś jeszcze: dzięki metadanym (dodatkowym informacjom kodowanym wraz z danymi o dźwięku) dokładnie  określa, gdzie ma być umiejscowiony dźwięk.

Ile jest kanałów? To zależy od producenta dźwięku i nagrania. W warunkach domowych wykorzystuje się typowo od 5.1.2 kanałów (5 głośników, 1 subwoofer do reprodukcji basu i efektów o niskich częstotliwościach oraz 2 kanały wysokości) wzwyż.

Kinowe systemy Atmos pozwalają na równoczesne wykorzystanie nawet 128 „obiektów dźwiękowych”: od podkładu muzycznego przez efekty spoza planu po dialogi. Atmos w wersji do użytku domowego jest dostosowany do warunków w pomieszczeniach mieszkalnych i umożliwia odtwarzanie tej samej ścieżki dźwiękowej przez ograniczoną liczbę kanałów. Niektóre listwy głośnikowe mają nawet funkcję „miksowania w górę”, zapewniającą lepszy efekt przy słuchaniu dźwięku z konwencjonalnych źródeł. Warto też pamiętać, że produkty z systemem Atmos umożliwiają również słuchanie muzyki.

Listwy głośnikowe z systemem Atmos łączą wszystkie te możliwości ze stosunkowo małymi wymiarami. Poza normalnymi głośnikami zawierają one głośniki kanałów wysokości, skierowane do góry i umiejscowione zwykle na górze obudowy lub na jej końcach. Emitowany przez nie dźwięk odbija się od sufitu, zastępując w ten sposób głośniki sufitowe. Listwa głośnikowa to rozwiązanie niekłopotliwe: nie wymaga precyzyjnego rozmieszczania poszczególnych głośników, a jedynie wstępnego skonfigurowania.

Błędne wyobrażenia o dźwięku przestrzennym

Eric Kingdon, ekspert Sony Europe od spraw technicznych, ujmuje zagadnienie krótko i celnie: „najlepiej zmiksowane ścieżki dźwiękowe mają w sobie najwięcej subtelności”. Dźwięk do filmu może robić wrażenie i budzić emocje, ale nie powinien stale przytłaczać. Chodzi o to, żeby uzyskać naturalny i realistyczny dźwięk, w którym słychać różnicę między mżawką a burzą.

Eric wyjaśnia też, że dźwięk przestrzenny niekonieczne znajduje się „z tyłu głowy”, jak się niektórym wydaje, tylko całkowicie otacza widza. Za metaforę może posłużyć surfer utrzymujący się na fali: dzięki systemowi Atmos znajduje się on w jej wnętrzu.

Więcej informacji o wyposażonym w system Atmos amplitunerze Sony STR-DN1080 można znaleźć pod adresem, a o głośniku w formie listwy HT-ST5000 pod adresem.
Idealnym uzupełnieniem tych urządzeń będzie odtwarzacz Blu-ray UBP-X800, doskonały do odtwarzania płyt 2K i 4K.